Το κάστρο του Πλαταμώνα
Το κάστρο του Πλαταμώνα, είναι κάστρο της Φραγκοκρατίας, χτισμένο στη θέση οχυρωμένης πόλης της μεταβυζαντινής περιόδου στο νοτιοανατολικό άκρο του Ολύμπου, σε μικρή απόσταση βόρεια του Πλαταμώνα. Είναι χτισμένο σε θέση στρατηγική που ελέγχει τον δρόμο Μακεδονίας – Θεσσαλίας.
Ο λόφος του κάστρου ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Ηράκλειον. Πιθανόν υπήρχε βυζαντινό κάστρο εκεί από τον 10ο αιώνα. Το 1204 το κάστρο του Πλαταμώνα δωρήθηκε από τον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό, Φράγκο βασιλέα της Θεσσαλονίκης στον Λομβαρδό ιππότη Ρολάντο Πίκε ή Πίσκια μαζί με τον Πλαταμώνα. Αυτός επισκεύασε το κάστρο στη μορφή που το βλέπουμε μέχρι σήμερα.
Το κάστρο έμεινε φράγκικο για πολύ λίγο. Καταλήφθηκε το 1218 από τον δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο Άγγελο και μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259), από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. Γύρω στα 1385 έπεσε στα χέρια του Τούρκων, οι οποίοι το διατήρησαν σε καλή κατάσταση.
Την οχύρωση του κάστρου αποτελούσαν δύο περίβολοι ο εξωτερικός και ο εσωτερικός σε πολυγωνικό σχήμα ο οποίος ενισχύεται από πύργους. Το ύψος των τειχών φτάνει τα 7,5 – 9,5 μέτρα, ενώ το πάχος κυμαίνεται μεταξύ 1,2 και 2 μέτρων. Στην Βορειοανατολική πλευρά υψώνεται ο μεγαλοπρεπής κεντρικός πύργος ύψους 16 μέτρων και πάχους 2 μέτρων σε σχήμα οκταγωνικό. Μέσα στον χώρο του κάστρου διατηρείται και η παλιά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία στην τουρκοκρατία είχε μετατραπεί σε τζαμί.
Προφήτης Ηλίας Παλαιού Παντελεήμονα
Σε απόσταση 3 χλμ. από την είσοδο του χωριού Παλαιός Παντελεήμονας, στην κορυφή του λόφου που υπάρχει πάνω από το χωριό, σε ένα μεγάλο πλάτωμα σε υψόμετρο 620μ είναι χτισμένος ο μονόχωρος μεταβυζαντινός ναΐσκος του Προφήτη Ηλία. Στον χώρο της παλιάς εκκλησίας υπάρχουν υπεραιωνόβια δέντρα, καστανιές, άγρια κέδρα και ένα έλατο.
Μπορείτε να τον επισκεφθείτε ακολουθώντας τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς Άνω Σκοτίνα. Υπάρχει και εναλλακτική διαδρομή ομαλού μονοπατιού που ξεκινάει μέσα από το χωριό, μήκους 1χλμ και η διάρκεια της είναι περίπου 30 λεπτά.
Η θέα προς τον κύριο όγκο του Ολύμπου, τον Θερμαϊκό κόλπο, τον Παλαιό Παντελεήμονα, το κάστρο του Πλαταμώνα, τη Σκοτίνα και τις ακτές της νότιας Πιερίας είναι εκπληκτική. Όταν υπάρχει καθαρή ατμόσφαιρα διακρίνεται απέναντι η χερσόνησος της Κασσάνδρας και η οροσειρά του Χορτιάτη.
Άνω Σκοτίνα
Η Απαλνή ή Άνω ή Παλαιά Σκοτίνα, είναι ένας ήμι-εγκαταλελειμμένος σήμερα παραδοσιακός οικισμός του Νομού Πιερίας. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 720μ στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Κάτω Ολύμπου και ανήκει στον Δήμο Δίου – Ολύμπου. Απέχει 7χλμ. από τον παραδοσιακό οικισμό του Παλαιού Παντελεήμονα και 12χλμ. από το χωριό Καλλιπεύκη (παλαιά ονομασία Νεζερός ή Νιζηρός) της Ελασσόνας του Νομού Λάρισας.
Αξίζει να επισκεφθείτε την παλαιά εκκλησία της κοιμήσεως της Θεοτόκου που κτίστηκε το 1863 με έξοδα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας, καταγόμενου από την Σκοτίνα, Καλλίνικου Κυπαρίσση. Είναι ρυθμού μεταβυζαντινής τρίκλιτης βασιλικής με γυναικωνίτη. Στην αυλή της εκκλησίας υπάρχει υπεραιωνόβιος πλάτανος κούφιος που η περίμετρος του είναι 10μ. Κοντά στον πλάτανο υπάρχει βρύση με κρύο νερό από πηγή του Ολύμπου. Απέναντι από την εκκλησία υπάρχει η προτομή του Πατριάρχη Καλλίνικου, στον χώρο όπου είχε κτίσει με έξοδα του δημοτικό σχολείο.
Μερικά σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί και αξίζει να περπατήσετε στα παλιά πέτρινα καλντερίμια του χωριού αλλά και να θαυμάσετε την πολύ ωραία θέα προς τον Θερμαϊκό κόλπο.
Δασική θέση Κατή
10χλμ. από την είσοδο του Παλαιού Παντελεήμονα, στον δρόμο προς Καλλιπεύκη υπάρχει δασικός δρόμος (χωματόδρομος) καλοδιατηρημένος, που οδηγεί στην τεχνητή λίμνη του Κατή. Η περιοχή αυτή είναι γνωστή στον Παλαιό Παντελεήμονα σαν “διεθνές” γιατί εκεί συμπίπτουν τα όρια των χωριών Αιγάνη, Πούρλια, Παλαιού Παντελεήμονα, Άνω Σκοτίνας, Καλλιπεύκης και Κρανιάς.
Η ονομασία προέρχεται από την ομώνυμη πηγή του Κατή. Κατής στα τούρκικα σημαίνει δικαστής. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση στην πηγή αυτή πέθανε ένας τούρκος δικαστής. Εκεί κοντά υπήρχε στα χρόνια της τουρκοκρατίας ένα χωριό που ονομαζόταν Παλαιόχωρα. Λένε ότι ο Κατής πέθανε γιατί ήπιε από το παγωμένο νερό της βρύσης. Από τότε η περιοχή ονομάζεται Κατή.
Πριν 20 περίπου χρόνια δημιουργήθηκε μια τεχνητή λίμνη. Σε όλη τη διαδρομή αλλά και γύρω από τη λίμνη και την πηγή του Κατή υπάρχει ένα πανέμορφο δάσος από πανύψηλες οξιές και μεγάλα έλατα. Ο λαογράφος του Πλαταμώνα Β. Τζιώλης γράφει ότι την εποχή της τουρκοκρατίας γινόταν 2 ή 3 φορές τον χρόνο μεγάλη εμποροπανήγυρη και ζωοπανήγυρη. Οι κάτοικοι των γύρω χωριών πουλούσαν γεωργικά και ζωικά προϊόντα και γινόταν αγοραπωλησίες ζώων και κοπαδιών. Επίσης γράφει ότι γινόταν και συνοικέσια.
Κοντά στην πηγή του Κατή υπήρχαν τα σύνορα μεταξύ του ελεύθερου Ελληνικού κράτους με την Οθωμανική αυτοκρατορία και στην περιοχή υπάρχουν τα ερείπια ενός τουρκικού φυλακίου.
